Polszczyzna jest piękna,
ponieważ
szeleści,
jak
jesienne liście,
skrzypi jak mróz zimową porą ,
świszczy
jak wiosenny wiatr,
ale
i tak rozgrzewa nas, niczym lato,
ortografią
i interpunkcją !
21 lutego obchodzimy Międzynarodowy
Dzień Języka Ojczystego. To coroczne święto zostało ustanowione przez UNESCO 17
listopada 1999 roku. Język
polski sprawia wiele kłopotów nie tylko obcokrajowcom, ale i Polakom z dziada
pradziada. Dzień Języka Ojczystego, to świetny pretekst do tego, by sprawdzić, co
wiemy o naszym języku.
Narodziny polszczyzny.
Dawno, dawno temu, bo w piątym i
czwartym tysiącleciu p.n.e., między Europą Środkową a Azją Centralną żyły
plemiona mówiące językiem, po którym nie zostały żadne ślady w piśmie. Język
ten nazywamy praindoeuropejskim. Zdecydowana
większość języków europejskich ma więc wspólnego przodka.
Prajęzyk z pewnością istniał i
nie ma co do tego wątpliwości. Nie bez powodu polski wyraz noc może utożsamiać się z angielskim night, niemieckim Nacht, francuskim nuit, szwedzkim natt, łacińskim nox czy litewskim naktis. Wszystkie pochodzą
najprawdopodobniej od praindoeuropejskiego wyrazu *nókwts.
W czwartym
tysiącleciu p.n.e. wskutek wędrówek plemion język praindoeuropejski uległ
zróżnicowaniu.
Powstały dialekty, z których rozwinęły się osobne języki, m.in. pragrecki, praitalski, pragermański czy prabałtosłowiański, który później rozpadł się na prabałtycki i prasłowiański. Ludy zasiedlające tereny od Bałtyku po Karpaty i od Odry po Bug, mówiące po prasłowiańsku, rozpoczęły wędrówki na wschód i południe. Zaczęły mówić po swojemu, dlatego też wyodrębniły się języki zachodniosłowiańskie, wschodniosłowiańskie i południowosłowiańskie. Uporządkujmy je:
- zachodniosłowiańskie: polski, czeski, słowacki, łużycki (dolnołużycki i górnołużycki), kaszubski oraz wymarłe: połabski, pomorski, słowiński;
- wschodniosłowiańskie: ukraiński, białoruski i rosyjski;
- południowosłowiańskie: serbski, chorwacki, słoweński, bułgarski, macedoński.
im jednak powstały języki
zachodniosłowiańskie, zespół zachodniosłowiański rozbił się na trzy dialekty –
czesko-słowacki, łużycki i lechicki. Do tej ostatniej grupy należało wiele
plemion zamieszkujących tereny Wielkopolski, Śląska, Małopolski, Mazowsza:
Bobrzanie, Dziadoszanie, Lędzianie, Opolanie, Polanie, Ślężanie, Wiślanie.
Plemiona te zjednoczyli Piastowie. Kluczową rolę w rozwoju polszczyzny odegrało
zatem kształtowanie się polskiej państwowości.
Podsumowując, język polski wywodzi się z języka praindoeuropejskiego i powstał z zachodniego wariantu języka prasłowiańskiego, z dialektu lechickiego.
Jak to dumnie brzmi! Ale to nie
wszystko! Polszczyzna przez ostatnie 1000 lat wciąż ewoluowała. Niejeden
współczesny uczeń głowił się nad tekstami średniowiecznymi, próbując cokolwiek
z nich zrozumieć. Im tekst starszy, tym więcej trudności nam nastręcza. A to
słownictwo się zmieniło, a to formy gramatyczne. Historycy języka polskiego
wyróżniają cztery okresy rozwoju polszczyzny:
- staropolski – między czasami najdawniejszymi a początkiem wieku XVI,
- średniopolski – od wieku XVI do drugiej połowy XVIII,
- nowopolski – do 1939 r.,
- współczesny – po 1939 r.
( polszczyzna.pl)
Należy jednak pamiętać, że język polski należy pielęgnować i poprawnie się nim posługiwać również przez pozostałe dni w roku. W związku z tym przygotowaliśmy dla Was quiz, w którym możecie sprawdzić swoją wiedzę ze znajomości języka polskiego.
Quiz ortograficzno-fleksyjny! Część 1
Quiz ortograficzno-fleksyjny! Część 2
Quiz interpunkcyjny – gdzie postawić przecinek, a gdzie kropkę? Część 1
Quiz interpunkcyjny – gdzie postawić przecinek, a gdzie kropkę? Część 2
